دارک پترن یا الگوی تاریک

وقتی طراحی وب سایت به فریب کاربران تبدیل می‌شود! احتمالا برای شما هم پیش آمده که درحال خرید اینترنتی یا استفاده از یک اپلیکیشن موبایل،

ناگهان متوجه شوید کاری انجام دادید که قصد انجام آن را نداشتید.

دارک پترن یا الگوی تاریک چیست؟

الگوی تاریک به تکنیک‌هایی گفته می‌شود که با استفاده از ترفندهای روان شناختی، کاربران را به انجام کارهایی سوق می‌دهند که ممکن است به نفعشان نباشد.

این تکنیک‌ها به گونه‌ای طراحی شده که کاربر متوجه نشود مثلا: وارد سایت یا اپلیکیشنی می‌شوید که شما را به انجام یک بازی دعوت می‌کند، یک بازی یا چند سوال ساده که به تعدادی از برندگان جوایزی چشم گیر اعطا می‌شود. برای شرکت در این مسابقه کافی است ماهیانه دو هزارتومن پرداخت کنید که از اعتبار شما به صورت خودکار کم شود، در ضمن سه ماه اول رایگان است. اکثر کاربران ثبت نام می‌کنند چرا که سه ماه اول رایگان است و بعد از سه ماه می‌توانند شرکت در مسابقه را لغو کنند، غافل از اینکه ۸۰ درصد افراد فراموش می‌کنند و از آنجا که مبلغ ناچیز است متوجه کم شدن آن نمی‌شوند و برای مدت‌ها شاید سال‌ها مبلغی پردرآمد برای وب سایت، شرکت و یا اپلیکیشن مربوطه می‌شوند. بعد از یافتن کلید کاربر با پرسشنامه‌ها، صفحات تبلیغاتی متعددی روبه رو می‌شود تا فرآیند لغو زمان بر و سخت شود. معمولا چندبار خطا اتفاق می‌افتد و با پوزش از شما می‌خواهند تا زمان دیگری اقدام نمایید.

ناگفته نماند که در ایران هم دارک پترن با گسترش استفاده از پلتفرم‌های دیجیتال کم کم خودشان را نشان دادند:

۱ ـ  فروشگاه های اینترنتی: بعضی فروشگاه ها از تله‌های زمان دار استفاده می‌کنند تا شمارا ترغیب کنند سریع‌تر خرید کنید، یا مثلا دکمه‌های گمراه کننده‌ای طراحی می‌کنند که شما را به سمت خرید محصولات اضافی سوق می‌دهند.

۲ ـ  اپلیکیشن های موبایل: بعضی از اپلیکیشن‌ها شما را مجبور می‌کنند تا برای استفاده از خدماتشان حتما اطلاعات شخصی‌تان را به اشتراک بگذارید یا در خبرنامه‌ها عضو شوید.

۳ ـ خدمات آنلاین: بعضی خدمات آنلاین، مثل خرید بلیط، در مراحل پایانی هزینه‌های اضافی را به شما تحمیل می‌کنند، بدون اینکه به شما اطلاع داده باشند.

راه حل چیست؟

۱ـ اولین قدم این است که کاربران درباره این موضوع و نحوه شناسایی آموزش ببینند.

۲ـ  بهتر است پیش از پرداخت یا انجام هرگونه تراکنش مالی قوانین و شرایط سایت را بررسی کنند.

۳ـ تخلفات از این دست را به مراجع گزارش کنید.

۴ـ اطلاعات بانکی خود را در صفحات ذخیره نکنید.

۵ـ اجازه برداشت خودکار را به هیچ وب‌سایتی ندهید.

سخن پایانی

دارک پترن یک مشکل جدی در دنیای دیجیتال است که می‌تواند به اعتماد کاربران آسیب بزند و تجربه‌ی آن‌ها را خراب کند. در ایران هم با رشد سریع فناوری، این مسئله نیازمند توجه بیشتری است.